معرفی انواع بلاک چین؛ بررسی و مقایسه بلاکچین ها

حتما تا به حال نام بلاک­ چین را شنیده اید، بلاک چین فناوری نوظهوری می باشد که پتانسیل های زیادی دارد؛ این فناوری بر اساس مفهوم دفتر کل توزیع شده (DLT) کار می کند که در آن داده‌ها در بلوک‌های مرتبط به هم ذخیره می‌ شوند. این بلوک‌ها توسط یک الگوریتم رمزنگاری به هم متصل شده ‌اند و هر بلوک حاوی اطلاعات مربوط به بلوک قبلی و اطلاعات جدید است. این ویژگی باعث می‌شود که بلاکچین یک سیستم غیر متمرکز و ایمن باشد.

بلاک چین‌ها انواع مختلفی دارند که هرکدام کاربردهای مختلفی دارند، از جمله ارزهای دیجیتال، مدیریت زنجیره تامین، امور مالی، رای ‌گیری الکترونیکی، هویت دیجیتال و غیره. در این مقاله دپارتمان رمز ارز از آکادمی بیتریوم به معرفی انواع بلاک چین و بررسی و مقایسه آن‌ها خواهیم پرداخت، پس تا انتهای مطلب با آکادمی بیتریوم همراه باشید.

تعریف بلاک چین و نحوه کارکرد آن

در اصل بلاکچین برای اولین بار در سال 2008 توسط فردی ناشناس به نام ساتوشی ناکاموتو برای ایجاد ارز دیجیتال بیت ‌کوین استفاده شد و از آن زمان بیشتر شناخته شد و مورد توجه قرار گرفت. در لغت بلاک چین (Blockchain) از دو کلمه (Block) و (chain) تشکیل شده که به معنای زنجیره بلوکی می باشد و همانطور که در بالا نیز اشاره کردیم، یک دفتر کل توزیع شده است که داده ها را به صورت بلوک های متصل به هم ذخیره می کند. هر بلوک به دلیل الگوریتم رمزنگاری به یکدیگر متصل شده اند که اطلاعات بلوک قبلی و جدید خود را دارند.

برای درک بهتر نحوه کارکرد بلاکچین، فرض کنید شما یک دفترچه یادداشت دارید که در آن اطلاعات مربوط به تراکنش های مالی خود را ثبت می کنید. هر بار که یک تراکنش جدید انجام می دهید، اطلاعات آن را در دفترچه یادداشت خود ثبت می کنید. حال فرض کنید که شما می خواهید یک تراکنش را در دفترچه یادداشت خود تغییر دهید. برای انجام این کار، باید تمام صفحات دفترچه یادداشت خود را تغییر دهید زیرا اطلاعات به صورت زنجیره وار بهم متصل شده اند که این کار سخت و غیرممکن است. این امر باعث می شود که تغییر یا دستکاری اطلاعات در بلاک چین بسیار دشوار باشد و دلیل امنیت بالای آن همین مسئله است.

از ویژگی های بلاکچین می توان به غیر متمرکز بودن و شفافیت آن اشاره کرد، شفافیت باعث می شود که همه تراکنش‌ های انجام شده در شبکه بلاک چین برای همه قابل مشاهده باشد؛ همچنین غیر متمرکز بودن آن به این معنی است که هیچ نهاد یا فرد خاصی کنترل آن را در اختیار ندارد. در نتیجه این ویژگی ها باعث اعتماد بیشتر، شفافیت، مقاوم در برابر دستکاری و عدم سانسور شود.

انواع بلاک چین

بلاکچین‌ها را می ‌توان بر اساس عوامل مختلفی دسته ‌بندی کرد. یکی از مهم‌ ترین این عوامل، میزان دسترسی به شبکه بلاک چین است. بر اساس این عامل، بلاک چین‌ها را می ‌توان به سه دسته تقسیم کرد:

• بلاکچین عمومی
• بلاکچین خصوصی
• بلاکچین کنسرسیوم
• بلاکچین هیبریدی

بلاک چین عمومی (Public Blockchain):

بلاک چین عمومی یک شبکه باز است که برای همه قابل دسترسی می باشد. هر کسی می تواند به شبکه بلاک چین عمومی متصل شود و تراکنش ها را تایید کند. بلاک چین عمومی از طریق الگوریتم اثبات کار (PoW) ایمن می شود. در الگوریتم (PoW)، گره های شبکه برای تایید تراکنش ها باید یک معمای ریاضی را حل کنند. این کار نیاز به قدرت پردازشی زیادی دارد و باعث می شود که تغییر یا دستکاری اطلاعات در بلاک چین عمومی بسیار دشوار باشد.

بیت کوین اولین بلاک چین عمومی بود که ایجاد شد. سایر ارزهای دیجیتال مانند اتریوم، لایت کوین و دوج کوین نیز بر روی بلاک چین عمومی اجرا می شوند.

ویژگی های بلاک چین عمومی:

• دسترسی آزاد: هرکسی می تواند به شبکه دسترسی داشته باشد و تراکنش ها را تایید کند.
• غیر متمرکز بودن: شبکه توسط هیچ نهاد یا فرد خاصی کنترل نمی شود.
• امنیت بالا: تغییر یا دستکاری اطلاعات در بلاک چین عمومی بسیار دشوار است.
• شفافیت: تمام تراکنش‌های انجام شده در یک شبکه بلاکچین عمومی برای همه قابل مشاهده است. این ویژگی به افزایش اعتماد و اطمینان در شبکه کمک می‌کند.
• پاداش: هر نود در یک شبکه بلاکچین عمومی با انجام عملیات استخراج، پاداش ماینینگ بلاک جدید را دریافت می کند. این پاداش، به عنوان انگیزه‌ای برای ماینرها برای حفظ امنیت و کارکرد شبکه عمل می‌کند.

مزایا و معایب بلاک چین عمومی:

مزایا:

• امنیت بالا: بلاک چین عمومی از امنیت بالایی برخوردار است، زیرا توسط یک شبکه غیر متمرکز کنترل می شود.
• شفافیت: تمامی افراد می توانند تراکنش های انجام شده را مشاهده کنند.
• غیر متمرکز بودن: شبکه توسط هیچ نهاد یا فرد خاصی کنترل نمی شود.
• هویت: عدم نیاز افشای هویت واقعی کاربران

معایب:

• سرعت کند: سرعت تراکنش ها در شبکه بلاک چین عمومی نسبت به سایر سیستم های پرداخت سنتی کندتر است.
• مصرف انرژی بالا: بلاک چین عمومی انرژی زیادی برای نگهداری دفتر کل توزیع شده مصرف می کند. این امر یک نگرانی زیست محیطی است.
• مقیاس پذیری: مقیاس پذیری بلاک چین عمومی بسیار پایین است.

کاربردهای بلاک چین عمومی

بلاک چین عمومی برای کاربردهایی که نیاز به امنیت و غیر متمرکز بودن دارند مناسب است. برای مثال، این نوع بلاک چین ها می توانند برای مواردی مانند: ارزهای دیجیتال، ذخیره سازی اطلاعات غیر متمرکز و غیره استفاده شوند.

بلاک چین خصوصی (Private Blockchain):

بلاک چین خصوصی یک شبکه بسته است که فقط برای کاربران مجاز قابل دسترسی است که با نام بلاکچین‌ مدیریت شده (Managed Blockchains) نیز شناخته می شود، معمولاً یک سازمان یا شرکت مسئول ایجاد و مدیریت بلاک چین خصوصی است. بلاک چین خصوصی از طریق یک الگوریتم اجماع متفاوت از الگوریتم (PoW) ایمن می شود. بلاک چین خصوصی برای کاربردهایی که نیاز به امنیت و کنترل بیشتری دارند مناسب است. برای مثال، یک شرکت می تواند از بلاک چین خصوصی برای ذخیره اطلاعات حساس مانند اطلاعات مالی یا اطلاعات مشتری استفاده کند.

ویژگی های بلاک چین خصوصی:

دسترسی محدود: فقط کاربران مجاز می توانند به شبکه دسترسی داشته باشند.

کنترل متمرکز: یک سازمان یا شرکت مسئول ایجاد و مدیریت شبکه است و فقط به برخی از نودها مجوز اعتبار سنجی می دهند.

امنیت بالا: بلاک چین خصوصی از طریق یک الگوریتم اجماع ایمن می شود.

قوانین: قبل از راه اندازی تمامی قوانین و مقررات توسط شرکت یا سازمان مربوطه نوشته می شود.

مزایا و معایب بلاک چین خصوصی:

مزایا:

• امنیت بالا: بلاک چین خصوصی از امنیت بالایی برخوردار است، زیرا توسط یک سازمان یا شرکت کنترل می شود.
• کنترل متمرکز: سازمان یا شرکت می تواند بر عملکرد شبکه نظارت داشته باشد و تغییرات مورد نیاز را اعمال کند.
• سرعت بالا: بلاک چین خصوصی می تواند تراکنش ها را با سرعت بالاتری نسبت به بلاک چین عمومی پردازش کند.

معایب:

• دسترسی محدود: دسترسی به شبکه محدود است و فقط کاربران مجاز می توانند از آن استفاده کنند.
• مرکزیت: یک سازمان یا شرکت مسئول ایجاد و مدیریت شبکه است و این امر می تواند منجر به تمرکز قدرت شود.

کاربردهای بلاک چین خصوصی

بلاک چین خصوصی برای کاربردهایی که نیاز به امنیت و کنترل بالایی دارند مناسب است. برای مثال، این نوع بلاک چین ها می توانند برای مواردی مانند: ذخیره اطلاعات حساس، مدیریت زنجیره تامین، اینترنت اشیا و غیره استفاده شوند.

بلاک چین کنسرسیوم (Consortium blockchain):

بلاک چین کنسرسیوم یک شبکه نیمه خصوصی است که توسط یک گروه محدود از افراد یا سازمان ها کنترل می شود. این نوع بلاک چین ترکیبی از خصوصی، عمومی و غیر متمرکز بودن است که در اصل می توان به آن یک بلاکچین نیمه غیر متمرکز گفت.

ویژگی های بلاک چین کنسرسیوم:

دسترسی محدود: فقط اعضای کنسرسیوم می توانند به شبکه دسترسی داشته باشند و شفافیت و عدم شفافیت آن توسط مدیران مشخص می شود.

کنترل متمرکز: کنسرسیوم مسئول ایجاد و مدیریت شبکه است.

امنیت بالا: بلاک چین کنسرسیوم از طریق یک الگوریتم اجماع مانند الگوریتم اثبات سهام (PoS) یا اثبات اعتبار (PoA) ایمن می شود.

مزایا و معایب بلاک چین کنسرسیوم:

مزایا:

• امنیت بالا: بلاک چین کنسرسیوم از امنیت بالایی برخوردار است، زیرا توسط یک گروه محدود از افراد یا سازمان ها کنترل می شود.
• کنترل متمرکز: کنسرسیوم می تواند بر عملکرد شبکه نظارت داشته باشد و تغییرات مورد نیاز را اعمال کند.
• کارایی بالا: بلاک چین کنسرسیوم می تواند تراکنش ها را با سرعت بالاتری نسبت به بلاک چین عمومی پردازش کند.

معایب:

• دسترسی محدود: دسترسی به شبکه محدود است.
• مرکزیت: کنسرسیوم مسئول ایجاد و مدیریت شبکه است و این امر می تواند منجر به تمرکز قدرت شود.
• عدم شفافیت: شفافیت در آن مشخص نیست.

بلاک چین هیبریدی (Hybrid blockchain):

بلاک چین هیبریدی ترکیبی از بلاک چین عمومی و خصوصی است. این نوع بلاک چین ویژگی های هر دو نوع بلاک چین را دارد و معایب را حداقل رسانده است.

ویژگی های بلاک چین هیبریدی:

دسترسی ترکیبی: برخی از اطلاعات در شبکه برای همه قابل دسترسی است و برخی دیگر فقط برای کاربران مجاز.

کنترل ترکیبی: کنترل شبکه ترکیبی از کنترل متمرکز و غیر متمرکز است.

امنیت ترکیبی: امنیت شبکه ترکیبی از امنیت بلاک چین عمومی و خصوصی است.

مزایا و معایب بلاک چین هیبریدی:

مزایا:

• امنیت بالا: بلاک چین هیبریدی از امنیت بالایی برخوردار است، زیرا ویژگی های هر دو نوع بلاک چین را دارد.
• کنترل ترکیبی: کنترل شبکه ترکیبی از کنترل متمرکز و غیر متمرکز است که می تواند منجر به افزایش کارایی و انعطاف پذیری شود.

معایب:

• پیچیدگی: بلاک چین هیبریدی پیچیده تر از بلاک چین عمومی یا خصوصی است و می تواند توسعه و مدیریت آن دشوار باشد.
• هزینه: ایجاد و مدیریت بلاک چین هیبریدی می تواند هزینه بر باشد.

کاربردهای بلاک چین کنسرسیوم و هیبریدی

بلاک چین کنسرسیوم و هیبریدی برای کاربردهایی که نیاز به ترکیبی از ویژگی های بلاک چین عمومی و خصوصی دارند مناسب هستند. برای مثال، این نوع بلاک چین ها می توانند برای موارد زیر استفاده شوند:

• مدیریت زنجیره تامین: بلاک چین کنسرسیوم می تواند برای ردیابی محصولات و خدمات در سراسر زنجیره تامین استفاده شود. این امر می تواند به بهبود شفافیت، کارایی و امنیت زنجیره تامین کمک کند.
• امور مالی: بلاک چین هیبریدی می تواند برای تسهیل معاملات مالی استفاده شود و می تواند به کاهش هزینه ها، بهبود امنیت و افزایش سرعت معاملات کمک کند.
• رای گیری: بلاک چین کنسرسیوم می تواند برای برگزاری رای گیری های الکترونیکی ایمن و شفاف استفاده شود. این مسئله به افزایش مشارکت در انتخابات و کاهش تقلب کمک می کند.

مقایسه بلاک چین ها

هر بلاک چین ویژگی خاص خود را دارد، در جدول زیر به مقایسه انواع بلاکچین بر اساس ویژگی‌های مختلف می‌پردازیم:

در جدول بالا، ویژگی های اصلی چهار نوع بلاک چین مقایسه شده است. همانطور که مشاهده می کنید، این چهار نوع بلاک چین از نظر ویژگی های اصلی مانند دسترسی، کنترل، امنیت، سرعت، کنترل کننده، شفافیت و کاربردها با یکدیگر تفاوت دارند.

سخن پایانی

در این مطلب چهار نوع بلاک چین را از نظر های مختلفی با یک دیگر بررسی کردیم؛ در آخر انتخاب نوع بلاک چین مناسب به عوامل مختلفی بستگی دارد، از جمله نیازهای امنیتی، نیازهای کنترلی و کاربرد مورد نظر شما.

به پایان این مقاله از آکادمی بیتریوم رسیدیم، در این مطلب، به معرفی انواع بلاک چین و بررسی و مقایسه آن‌ها پرداختیم. بلاک چین‌ها انواع مختلفی دارند که هر کدام ویژگی‌ها و کاربردهای خاص خود را دارند. انتخاب نوع بلاک چین مناسب به عوامل مختلفی بستگی دارد، از جمله نیازهای امنیتی، نیازهای کنترلی و کاربرد مورد نظر. به طور خلاصه می توان گفت:

• بلاک چین عمومی یک شبکه باز است که برای همه قابل دسترسی است. از امنیت بالایی برخوردار است زیرا توسط یک شبکه غیر متمرکز کنترل می‌شود. برای کاربردهایی مانند ارزهای دیجیتال، ذخیره ‌سازی اطلاعات غیر متمرکز و غیره مناسب است.
• بلاک چین خصوصی یک شبکه بسته است که فقط برای کاربران مجاز قابل دسترسی است. از امنیت بالایی برخوردار است زیرا توسط یک سازمان یا شرکت کنترل می ‌شود. برای کاربردهایی مانند ذخیره ‌سازی اطلاعات حساس، مدیریت زنجیره تامین و اینترنت اشیا مناسب است.
• بلاک چین کنسرسیومی یک شبکه نیمه خصوصی است که توسط یک گروه محدودی از شرکت‌ها یا سازمان‌ها کنترل می‌شود. از امنیت بالایی برخوردار است زیرا توسط یک گروه محدودی از شرکت‌ها یا سازمان‌ها کنترل می‌شود. برای کاربردهایی مانند مدیریت زنجیره تامین، بانکداری و بیمه مناسب است.
• بلاک چین هیبریدی یک شبکه ترکیبی از بلاک چین عمومی و خصوصی است. از امنیت بالایی برخوردار است زیرا ترکیبی از ویژگی‌های بلاک چین عمومی و خصوصی را ارائه می ‌دهد. برای کاربردهایی مانند مدیریت هویت، مدیریت دارایی‌های دیجیتال و مدیریت قراردادهای هوشمند مناسب است.

با توجه به پیشرفت‌های مداوم در زمینه فناوری بلاک چین، انتظار می‌رود که در آینده شاهد کاربردهای جدیدی از این فناوری باشیم.

نظر شما درباره انواع بلاک چین چیست؟ شما کدام نوع را ترجیح می دهید و چرا؟ دیدگاه خود را در بخش نظرات با ما به اشتراک بگذارید.