استخر نقدینگی (liquidity pool) چیست و چه کاربردهایی دارد؟

این دنیای جذاب کریپتوکارنسی‌ها پر از اصطلاحات کاربردی است که دانستن آن ها می تواند در کسب درآمد و تصمیم گیری های درست سرمایه گذاری به فعالان بازار ارزهای دیجیتال کمک شایانی کند. اصطلاحی که امروز قصد داریم یاد بگیریم استخر نقدینگی یا همان (Liquidity Pool) است.

حتما در این چند سال هم در دنیای رمزارزها و تکنولوژی متوجه شدید که عبور از معاملات سنتی به معاملات آنلاین به‌ ­­وسیله ارزهای دیجیتال با گذر زمان رخ داده است. دنیای کریپتوکارنسی‌ها روزبه‌روز با تکنولوژی‌ها و پیشرفت‌های جدیدی روبه‌رو می‌ شود. ما می‌­خواهیم بدانیم استخر نقدینگی چیست و چه کاربردی دارد؟ و آیا میتوان از آن کسب درآمد کرد؟ تا انتهای مقاله با آکادمی بیتریوم همراه باشید. همچنین جهت خواندن مطالب بیشتر دپارتمان رمز ارز کلیک کنید.

اگر به دنبال تحلیل و سیگنال های رایگان ارزهای دیجیتال هستید، روزانه همراه آکادمی بیتریوم باشید.

برای درک کامل استخر نقدینگی، باید ابتدا خود بحث نقدینگی را متوجه شویم.

نقدینگی چیست؟

هر زمان که معامله گران وارد یک بازار می‌شوند، به نقدینگی در آن بازار متکی هستند. بازارسازان، نقدینگی را هم در سمت خرید و هم در سمت فروش یک معامله ارائه می‌کنند. بازارسازان با قرار دادن دارایی خود در سفارشات خرید یا فروش یک دارایی خاص، تجارت را تضمین می‌کنند. نقدینگی را ایجاد می‌کنند و بدین ترتیب به دیگر معامله‌گران در انجام معاملات بدون انتظار کمک می‌کنند. مثلا اگر قرار بود دلار را با یورو مبادله کنید، یک بازارساز، واسطه‌ای خواهد بود که قیمت‌های پیشنهادی درخواستی و همچنین نقدینگی را ارائه می‌کند. بدون نقدینگی کافی، خرید و فروش دارایی‌ها بسیار سخت‌تر است، زیرا به طور بالقوه هر دو طرف خریدار و فروشنده شرایط قیمتی مطلوب برای مبادله را نخواهند داشت.

بدون نقدینگی، معامله‌گران تا زمانی که طرف مقابل معامله پیشنهاد منطبق را ارائه دهند، باید در صف خرید یا فروش منتظر بمانند تا سفارشات انجام شود، که تا آن زمان ممکن است قیمت خود دارایی تغییر کند.

در فضای بلاک چین نهادهای بازارساز کمی وجود دارند که به‌ عنوان تأمین‌ کننده نقدینگی عمل کند و این وظیفه بر عهده خود کاربران گذاشته می‌شود که به دنبال رشد سرمایه خود هستند. اینجاست که استخرهای نقدینگی جایگزین چنین واسطه‌های بازارساز متمرکزی می‌شوند. استخرهای نقدینگی ستون فقرات بازارسازهای خودکار (Automatic Market Maker) هستند که یک طرف معامله را با یک استخر نقدینگی شخصی جایگزین می کند.

همچنین بخوانید: بلاک چین چیست؟ و چگونه کار می کند؟

حال که متوجه بحث نقدیم شدیم، اکنون می پردازیم به مبحث اصلی، یعنی استخر نقدینگی :

استخر نقدینگی چیست؟

استخر نقدینگی در واقع یک سری کد‌های کامپیوتری یا برنامه‌هایی است که در بستر بلاکچین نوشته شده است. برنامه‌هایی که در بستر بلاکچین نوشته می‌شوند «قرارداد هوشمند» (Smart Contract) نام دارند. این برنامه‌ها تحت شرایط خاصی در بستر بلاکچین اجرا می‌شوند. به عبارتی دیگر استخرهای نقدینگی، نوعی قرارداد هوشمند هستند. استخر‌های نقدینگی این قابلیت را به شما می‌دهند تا بتوانید توکن‌های موجود در آن‌‌‌‌‌‌ها را با توکن خود مبادله کنید. از این تعریف ساده‌ای که برای استخرهای نقدینگی بیان شد می‌توان به این نکته پی برد که استخرهای نقدینگی نقش مهمی در «امور مالی غیرمتمرکز» یا دیفای دارند. در امور مالی غیر‌متمرکز نیازی به وجود نهاد‌های واسط مانند بانک‌ها برای انجام امور مالی نیست.

همچنبن بخوانید: لایه 1 بلاک چین چیست؟ همه چیز درباره لایه یک لاک چیز

بستر اتریوم برای اولین بار این امکان را برای کاربران ایجاد کرد تا بتوانند قراردادهای هوشمند را در آن پیاده‌سازی کنند. قراردادهای هوشمند امکانات فراوانی را در اختیار کاربران و توسعه‌دهندگان شبکه‌های بلاکچینی قرار می‌دهد که ایجاد استخرهای نقدینگی، یکی از آن‌ها به شمار می‌آید. استخر‌های نقدینگی در بسترهای غیرمتمرکز بلاکچینی ایجاد می‌شوند و نیاز کاربران را به صرافی‌های متمرکز تا حدود زیادی برطرف می‌کنند.

در کل استخر نقدینگی، فضایی مجازی است که درواقع وظیفه تامین سرمایه برای انجام معاملات را در اکسچنج‌های غیر متمرکز برعهده دارد. به عبارتی دیگر همه معاملات خرید و فروش در این اکسچنج‌ها با استخر نقدینگی (Liquidity Pool) انجام می‌شود. پس به نوعی می‌توان گفت که کار این استخر تامین کننده نقدینگی برای بازار است.

کاربرد استخرهای نقدینگی

در استخر نقدینگی بدون نیاز به‌ واسطه تنها با استفاده از سیستم قراردادهای هوشمند می‌توانید توکن‌های خود را در این استخر قرار دهید و در ازای قرار دادن توکن در استخر نقدینگی کارمزد معاملات را دریافت کنید و یا مستقیم به معامله توکن‌های خود بپردازید. در حقیقت وظیفه استخر نقدینگی، تامین سرمایه و دارایی لازم برای صرافی‌های غیرمتمرکز است.

استخرهای نقدینگی که در آن‌ها حاکمیت بیش از حد متمرکز است، فضایی برای رفتارهای مخرب ایجاد می‌کند زیرا یک توسعه‌دهنده می‌تواند تصمیم بگیرد که کنترل دارایی موجود در استخر را در دست بگیرد. استخرهای نقدینگی می‌توانند به عنوان ابزار کمکی در حکمرانی عمل کنند.

همچنین بخوانید: استخر استخراج رمزارز

یکی دیگر از کاربردهای پیشرفته‌تر استخرهای نقدینگی ترنچینگ tranching است. بسیاری از پیاده‌سازی‌های دیفای از مفهوم استخر نقدینگی برای ایمنی در برابر خطرات قرارداد هوشمند استفاده می‌کنند که شامل تقسیم‌بندی دارایی‌های مالی بر اساس ریسک‌ها و بازدهی‌های مرتبط با آن‌هاست. این مکانیسم به ارائه‌دهندگان نقدینگی اجازه می‎دهد تا حد سود و ضرر را در پروفایل خود تنظیم کنند.

مزایای استخر‌های نقدینگی

استخر نقدینگی در واقع یک بازارساز خودکار (AMM) است که با استفاده از یک قرارداد هوشمند و به صورت خودکار سفارش‌های خرید و فروش را بر اساس پارامتر‌های از پیش تعیین شده، به همدیگر مرتبط می‌کند. در اینجا لازم نیست که تریدر‌ها را مستقیما با تریدر‌های دیگر مرتبط کرد و تا زمانی که سرمایه‌گذاران دارایی‌های خود را وارد استخر کرده باشند، نقدینگی موجود خواهد بود.

بازارساز‌ها در صرافی‌ های متکی بر دفتر سفارش، لازم است که دائما سفارش‌های خرید و فروش خود را با توجه به نوسان قیمت تنظیم کنند. بازارسازها در اینجا باید حرفه‌ای باشند و زمان و تخصص لازم را برای مدیریت استراتژی‌های خود داشته باشند. اما در یک استخر نقدینگی نیازی به این کار‌ها نیست و لازم نیست که به جمع‌آوری اطلاعات از صرافی‌های مختلف در مورد قیمت یک دارایی پرداخته شود؛ تامین کنندگان نقدینگی تنها کافی است که دارایی‌های خود را وارد یک استخر نقدینگی کنند و بقیه کار‌ها را به قرارداد هوشمند بسپارند.

همچنین بخوانید: چگونه ارز دیجیتال را استخراج کنیم؟

برای پیوستن به یک استخر نقدینگی نیازی به احراز هویت نیست و موانعی که برای فعالیت در یک صرافی متمرکز موجود است، در اینجا مطرح نیست. هر فردی می‌تواند در یک استخر نقدینگی موجود سرمایه‌گذاری کند و یا خودش یک جفت مبادلاتی جدید را در هر لحظه‌ای ایجاد کند. وقتی سرمایه‌گذاری می‌خواهد نقدینگی را برای یک استخر فراهم کند، ارزش معادل هر دو دارایی را باید واریز کند. فراهم کردن ۱۰۰ دلار نقدینگی برای استخر ETH/DAI به این معنی است که ۱۰۰ دلار ETH و ۱۰۰ دلار نیز DAI واریز شود که در مجموع ۲۰۰ دلار باید واریز شود.

در عوض، سرمایه‌گذار توکن‌های آن استخر نقدینگی را دریافت خواهد کرد و این توکن‌ها ارائه‌دهنده سهم او از استخر هستند، که این سرمایه‌گذار در هر زمانی می‌تواند آنها را برداشت کند. زمانی که فردی تریدی را انجام می‌دهد، کارمزد ترید از دارایی‌های او کسر می‌شود و به استخر نقدینگی اضافه می‌شود. به عنوان مثال، کارمزد ترید در Uniswap برابر با ۰.۳ درصد است. در این حالت، اگر مشارکت ۱۰۰ دلاری شما در استخر ETH/DAI، حدود ۰.۰۰۷ درصد از استخر باشد، شما ۰.۰۰۷ درصد از آن کارمزد را از آن خود خواهید کرد.

قرارداد هوشمند در صرافی‌های غیرمتمرکزی مانند Uniswap، طوری طراحی شده که هزینه گس را کاهش می‌دهد. محاسبات قیمتی کارآمد و توزیع کارمزد در داخل استخر به معنی اصطکاک کمتر بین تراکنش‌هاست. به عنوان مثال، بسیاری از قرارداد‌های هوشمند تنها قادرند که وجوه ترید شده را به همان کیف پول برگردانند؛ اما Uniswap این امکان را به تریدر‌ها می‌دهد که دارایی‌ها را مبادله کنند و آنها را به کیف پول دیگری ارسال کنند.

همچنین بخوانید: قرارداد هوشمند چیست؟

معایب استخر‌های نقدینگی

• ارائه دهندگان نقدینگی ممکن است با نوسان قیمت در طول مدت قفل کردن وجوه در یک استخر، ارزش واقعی سرمایه خود را از دست بدهند.
• مجموعه‌ای از سرمایه‌ها معمولا توسط یک فرد یا گروه کوچکی کنترل می‌شوند، که تمرکززدایی واقعی نیست.
• بسیاری از استخرهای نقدینگی به دلیل قراردادهای هوشمند ناامن بوده و از نقض‌های امنیتی بزرگی رنج برده‌اند که منجر به زیان‌های هنگفتی برایارائه‌دهندگان نقدینگی شده است.

معروف‌ترین استخرهای نقدینگی کدام اند؟

از جمله معروف ترین استخرهای نقدینگی می‌­توان به موارد زیر اشاره کرد:

معروف‌ترین استخرهای نقدینگی که بر روی سیستم بلاک چین فعالیت می‌­کنند و قرارداد هوشمند ارائه می‌­کنند:

کاردانو : ADA

بایننس کوین : BNB

اتریوم : ETH

پولکدات : DOT

معروف‌ترین صرافی‌های غیرمتمرکز با فعالیت غیرمتمرکز:

پنکیک سواپ: Cake

یونی سواپ: Uniswap

وان اینچ: 1inch

مدکس: MDX

معروف‌ترین صرافی‌های غیر متمرکزی که از استخر نقدینگی اتریوم استفاده می­‌کنند:

بالانسر: Balancer

سوشی: Sushiswap

کرو: Crurve

همچنین بخوانید: بهترین صرافی های ارز دیجیتال خارجی برای ایرانیان در2023 کدام اند؟

آینده استخرهای نقدینگی در دیفای چگونه است؟

اگر به این فکر کرده‌اید که دارایی‌های رمزارزی خود را در کجا سرمایه‌گذاری کنید، دیفای یک بخش رو به رشد است که گزینه‌های عالی زیادی برای انتخاب دارد. اگرچه تبدیل شدن به یک تامین‌کننده نقدینگی می‌تواند خطرناک باشد از نگاهی دیگر می‌تواند طیف گسترده‌ای از موارد استفاده از جمله تجارت غیرمتمرکز، کشت سود، وام‌دهی و بسیاری موارد دیگر را در کنار ایجاد راه‌های جدید در چشم‌انداز دیفای ارائه دهد.

گرچه آن‌ها خطراتی مانند زیان دائمی و وابستگی بیش از حد به قراردادهای هوشمند را به همراه دارند. در دراز مدت، اکوسیستم دیفای با راه‌حل‌های جدید و پیچیده مشکلات را رفع می‌کند. احتمالا کاربردهای بیشتری نیز برای استخرهای نقدینگی وجود دارد که هنوز کشف نشده‌اند که به نبوغ توسعه‌دهندگان دیفای بستگی دارد.

سخن پایانی

استخر نقدینگی ایده جالبی است و می‌تواند موقعیتی خوب برای سرمایه‌گذاری باشد. افرادی که در این استخر‌ها مشارکت می‌کنند، باید دارای ابزار‌های لازم برای نظارت و بررسی تغییرات قیمت باشند و سریعا به این تغییرات واکنش نشان دهند.

کار با این استخر‌ها به تخصص و مهارت زیادی نیاز دارد و علاوه بر این، این استخر‌ها ریسک‌ها و مخاطرات خاص خود را هم دارند. در نهایت باید بگوییم که این صنعت جوان مناسب افرادی است که علاقه زیادی به ریسک دارند، اما فراموش نکنید که هرگز نباید بیش از توان خود ریسک کرد. نظر شما درباره استخرهای نقدینگی چیست؟ استخر‌های نقدینگی تا چه حد برای شما جذابیت دارند؟ آیا تجربه ای در استخرهای نقدینگی دارید : نظرات، افکار و تجارب خود را با آکادمی بیتریوم میان بگذارید.

پیشنهاد

ما در آکادمی بیتریوم با تجربه فعالیت چندین ساله در بازار ارزهای دیجیتال و مشاوره در زمینه هولد ارزهای دیجیتال پیشنهاد می‌کنیم با استفاده از مشاوره‌های رایگان آکادمی بیتریوم در مورد سرمایه گذاری در رمزارزها و چیدن سبد هولد می توانید اولین گام‌های ورود به بازار ارزهای دیجیتال را بردارید، چرا که با ریسک بازار مواجه نیستید برای اطلاع بیشتر می توانید با دپارتمان های آکادمی بیتریوم همراه باشید.