پیش بینی آینده تورم ایران تا آخر سال 1401 چگونه است؟

ویدیو پیش بینی تورم اقتصاد ایران ۱۴۰۱

ما تمام شاخص های متغیر اقتصادی اعم از رشد نقدینگی، رشد پایه پولی و چاپ پول از فروردین ماه تا تیر ماه 1401 که آخرین آمار از سایت بانک مرکزی (CBI.IR) است را چک کردیم (زمان نگارش این متن در شهریور ماه 1401 هست)

برای کسب اطلاعات بیشتر و تحلیل های بیشتر اخبار و آمار های تحلیل پذیر اقتصادی با دپارتمان اقتصاد آکادمی بیتریوم همراه باشید.

مهم ترین موارد تاثیر گذار در بحث تورم ایران چیست؟

تورم در ماه های آینده ادامه دارد و غیرقابل پیش بینی خواهد بود!!

درصد نرخ تورم تیرماه ۱۴۰۱ چقدر است؟

طبق آخرین آمارهای اعلام شده از مرکز آمار ایران، نرخ تورم ماهانه تیرماه بیش از ۴ و نیم درصد است. نرخی که هر چند نسبت به رکورد ۱۲ و ۳ دهم درصدی خردادماه کمتر است اما باز هم در نوع خود تورم ماهانه بزرگی محسوب می شود.

همچنین بخوانید: استرس تورم و افزایش هزینه های کالاها

درباره تورم تیرماه: ما باید اتفاقات و تصمیماتی را که هم در حوزه سیاست‌های اقتصادی و هم در برنامه‌های دولت داشتیم را بررسی کنیم که نتایج اثرگذاریشان در حوزه اقتصادی تا چه زمانی ممکن است مشخص شود. یکی از اقداماتی که انجام شده بحث یارانه‌ها است. گرچه مدت زیادی نیست که یارانه‌ها در کشور انجام شده و مبلغی فراتر از مبلغ قبلی در قالب یارانه نقدی برای مردم توزیع می شود اما اثرات تورمی آن می تواند موجب افزایش قیمت‌ها باشد و حتی می تواند در ماه‌های آینده خودش را نشان دهد.

احتمال تورم غیر قابل پیش بینی در کشور ایران در ماه های آینده

دولت با حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی مخصوصا در حوزه دارو و نان که اقدامات آن تشدیدتر شده و این روزها مردم را درگیر قیمت دارو در همه اقلامش شاهد هستیم، این هم می تواند تورم‌های غیرقابل پیش بینی در ماه‌های آینده برای ایران به دنبال داشته باشد. مواد غذایی به دنبال افزایش قیمت‌هایی که دولت با حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی در حوزه روغن و گوشت انجام داد؛ که ما حداقل طی ۱۰-۱۵ روز گذشته شاهد افزایش قیمت گوشت در کشور بودیم. شاید قیمت مرغ نسبت به آن قیمت‌هایی که دولت تعیین کرده هنوز افزایش شدیدی پیدا نکرده باشد اما گوشت قرمز طی ۱۰-۱۵ روز گذشته حدود ۴۰٪ مجددا افزایش قیمت داشته که ما این عرضه گوشت و افزایش قیمت آن را مخصوصا در میادین تره‌بار که نظارت‌های دولتی در آنجا بیشتر است شاهد بودیم.

همچنین برای آشنایی با آینده اقتصاد ایران کلیک کنید.

افزایش قیمت ها در ایران تا کی ادامه دار خواهد بود؟

افزایش قیمت‌ها در داخل و خارج و مخصوصا وابستگی ما به مواد غذاییی که باید از خارج وارد شود. این افزایش قیمت‌ها در خارج رفته رفته بیشتر می شود. زیرا هرچه به فصل سرما در اروپا نزدیک می شویم افزایش قیمت انرژی و افزایش قیمت مواد غذایی را خواهیم داشت.

تاثیر تورم جهانی بر تورم ایران چگونه است؟

در این بخش می پردازیم که آیا تورم جهانی بر تورم ایران تاثیر می گذارد؟

تورم اقتصاد جهانی به‌تدریج بر اقتصاد داخلی تأثیر می‌گذارد. بنابراین، ما اثر تورم جهانی را بر اقتصاد کشور به صورت جدی در ماه‌های آینده خواهیم دید. به صورت طبیعی ظرف ماه‌های آینده دوباره افزایش تورم را شاهد خواهیم بود و اگر ما وارد نیمه دوم سال شویم  این اثرات تورمی در آن موقع شدید تر می شوند. همینطور که به سمت پایان سال می رویم یک روند طبیعی برای افزایش تورم در داخل کشور خواهیم داشت و اینها همه در شرایطی است که  هنوز تحریک تقاضا در داخل انجام نشده و افزایش شرایط قدرت خرید مردم برای اینکه بتوانند بازار را برای خرید تحریک کنند هنوز اتفاق نیفتاده که آن هم خودش می تواند شرایطی ایجاد کند. پس انبساط شرایط بازار رفته رفته ایجاد تورم می کند. بنابراین، به لحاظ فنی افزایش تورم را در ماه‌های آینده همچنان خواهیم داشت.

متداول‌ ترین شاخص‌های سنجش تورم چه هستند؟

از متداول‌ترین شاخص‌های بکارگرفته شده برای اندازه‌گیری Inflation می‌توان به «شاخص قیمت مصرف‌کننده» (Consumer Price Index | CPI)، «شاخص قیمت عمده‌فروشی» (Wholesale Price Index | WPI) و «شاخص قیمت تولیدکننده» (Producer Price Index | PPI) اشاره کرد.

برای آشنایی با مهم ترین شاخص های موثر در تحلیل بیت کوین کلیک کنید

شاخص قیمت مصرف‌کننده چیست؟

شاخص قیمت مصرف‌کننده معیاری برای سنجش میانگین وزنی قیمت کالاها و خدمات در سبد مصرفی مصرف‌ کننده است. از این کالاها و خدمات می‌توان به هزینه حمل‌ونقل، مواد خوراکی و خدمات درمانی اشاره کرد. این شاخص با در نظر گرفتن تغییرات قیمت در مورد معین قرار گرفته در این سبد و میانگین‌گیری از آن‌ها محاسبه می‌شود. از تغییرات مشاهده شده در CPI برای تخمین تغییرات قیمتی مرتبط با هزینه معاش (سطح زندگی) بهره گرفته می‌شود. CPI یکی از متداول ترین شاخص‌ها برای شناسایی دوره‌های تورم است.

تا اینجا به مواردی که بر تورم تاثیرگزار هستند پرداختیم، حال قصد داریم به تاریخچه تورم و تعریف خود تورم بپردازیم تا بتوانیم هر چیزی که بر تورم متاثر خواهد بود را بررسی کنیم.

تاریخچه تورم

تورم بالا و جهنده یکی از مشکلات اقتصادی و اجتماعی بی‌پایان در ایران بوده که به گسترش فقر و تشدید تنش‌های اجتماعی در این کشور کمک کرده است.

نرخ سالانه تورم ایران طی دو دهه گذشته به‌طور متوسط در محدوده 20 درصد در نوسان بوده است و این رقم بسیار بالاتر از نرخ تورم در کشورهای در حال ظهور دیگر و هم سطح منطقه‌ ایران بوده است. با شیوع کرونا و تاثیر گذاری آن بر اقتصاد ایران به همراه تحریم‌های مالی و تجاری آمریکا و محدود شدن عرضه کالاها، نرخ تورم در ایران در پایان سال 1399 تقریباً به 50 درصد رسید. این رقم در سال 1400 بالغ بر 40 درصد بود.

استرس تورم و افزایش هزینه های کالاها را از اینجا بخوانید

تورم فزاینده به همراه رشد اقتصادی پایین و نرخ بیکاری بالا منجر به کاهش شدید قدرت خرید در این کشور شده است. دولت جدید ایران که در اوت 2021 سر کار آمده است مهار تورم را به عنوان یک اولویت اقتصادی مهم خود قرار داده است.

برای مهار تورم در ایران ابتدا باید عوامل تاثیر گذار آن شناخته شود. این مقاله به بررسی عوامل تعیین کننده نرخ تورم در ایران پرداخته تا بتوان سیاست‌های موثر برای مهار آن را طراحی کرد. ما با استفاده از داده‌های سه‌ماهه بین سه‌ماهه دوم 2004 تا سه‌ماهه اول 2021 دریافتیم در حالی که رشد نقدینگی صرفاً در بلندمدت باعث تورم می‌شود. کاهش ارزش پول ملی در برابر دلار، کسری بودجه جاری و کاهش حجم صادرات نفت سه مولفه اصلی رشد تورم در کوتاه‌مدت هستند.

بر اساس داده‌های تاریخی پیش‌بینی می‌کنیم با تداوم کسری بودجه و کاهش ارزش ریال، نرخ تورم در ایران طی دو سال آینده به رشد خود ادامه دهد؛ اما اگر شاخص‌های مالی و پولی بهبود پیدا کنند می‌توان شاهد کاهش نرخ تورم به زیر 20 درصد طی دو سال آینده بود که البته این دستاورد تا حدودی با کاهش رشد بخش غیرنفتی همراه خواهد بود. تثبیت نرخ ارز یا افزایش صادرات نفت مثلاً افزایش دو برابری در سال آینده با برداشته شدن تحریم‌ها نیز می‌تواند نرخ تورم را تا حد زیادی کاهش دهد بدون آنکه به بخش غیرنفتی ضربه بزند.

در مورد عوامل بروز و تشدید تورم در ایران بحث‌های زیادی شده است. مطالعاتی که در دهه 2000 انجام گرفته می‌گویند :

1.  تورم در ایران پدیده‌ای پولی است چه در کوتاه‌مدت و چه در بلندمدت.
2.  کاهش تورم در طی سال‌های 2000 تا 2001 ناشی از ثبات نسبی نرخ ارز در بازار موازی بود.
3. کاهش نرخ تورم در سال‌های 2002 تا 2006 ناشی از کاهش سرعت رشد نقدینگی بود.

مطالعات گذشته درباره تورم نیز نشان داده است :

1. تورم پدیده‌ای پولی است چه در کوتاه‌مدت و چه در بلندمدت.
2. مولفه‌های بیرونی نیز در کنار نقدینگی بر نرخ تورم تاثیر می گذارند. از جمله این مولفه‌ها عبارت است از: نرخ ارز، قیمت کالاهای وارداتی و تحریم‌ها. تاثیر تحریم‌ها بلندت مدت است، اما تاثیر نرخ ارز بر تورم کوتاه‌مدت است.
3. علاوه بر سیاست‌های پولی، تحریم‌ها با بالا بردن نرخ دلار و افزایش کسری بودجه به رشد تورم کمک می‌کنند.
4.  قیمت حامل‌های انرژی نیز بر تورم تاثیر دارد.

پیش‌بینی تورم در دو سال آینده

بر اساس الگوهایی که از بررسی روندهای تاریخی تورم در ایران طی سه‌ماهه گذشته به دست آورده‌ایم پیش‌بینی می‌کنیم نرخ تورم در این کشور طی دو سال آینده به رشد خود ادامه خواهد داد. ما برای سه‌ماهه آینده پیش‌بینی می‌کنیم نرخ تورم بالای 50 درصد باقی بماند و این در حالی است که کسری بودجه بالا و ریال ضعیف را شاهد خواهیم بود. این پیش‌بینی غیرمشروط و بر اساس روندهای تاریخی ارائه شده است.

اما اگر بخواهیم پیش‌بینی مشروط از نرخ تورم در ایران داشته باشیم و بهبود شاخص‌های مالی را در نظر بگیریم آنگاه می‌توان انتظار داشت نرخ تورم در ایران طی دو سال آینده به زیر 20 درصد برسد، البته به هزینه تولید ناخالص داخلی غیرنفتی این کشور. اگر هیچ افزایشی در کسری مالی اسمی را شاهد نباشیم و پایه پولی تنها 10 درصد افزایش یابد می‌توان به تحقق این پیش‌بینی امیدوار بود و حتی ممکن است شاهد تک رقمی شدن تورم باشیم البته ضربه سنگین‌تری به اقتصاد غیرنفتی وارد می‌شود.

بر اساس پیش‌بینی‌های مشروط، اگر ارزش ریال افزایش یابد یا شاهد کاهش تحریم‌ها باشیم نرخ تورم تا حد زیادی کاهش می‌یابد و رشد بخش غیرنفتی اقتصاد افزایش می‌یابد. چنانچه هیچ کاهشی در ارزش ریال رخ ندهد و صادرات نفت به میزان 20 درصد در هر یک از سه‌ماهه افزایش یابد و از یک میلیون بشکه در روز به 2 میلیون بشکه در روز طی یک سال برسد می‌توان انتظار داشت که نرخ تورم به حدود 10 درصد کاهش یابد. در این شرایط، رشد بخش غیرنفتی اقتصاد نیز کاهش نخواهد یافت و حتی ممکن است افزایش هم پیدا کند.

همچنین بخوانید: رکود در اقتصاد چیست؟

اثرات تورمی حذف ارز دولتی 4200 تومانی محدود است

اقدام دولت در حذف ارز دولتی 4200 تومانی گام نخست خوبی برای تک نرخی کردن تمام نرخ‌های ارز و حذف انحرافات در این زمینه به حساب می‌آید. اثرات تورمی این کار محدود خواهد بود، چراکه یارانه‌های ارزی از طریق واردات به مصرف‌کنندگان نهایی می‌رسد. همراه با تک نرخی کردن ارز باید افزایش قابل توجهی در نرخ بهره و سپرده بانکی اعمال شود تا بازار ارز به ثبات برسد و رشد اعتبارات مهار شود. پایین نگه‌داشتن نرخ بهره و سپرده‌های بانکی به زیر تورم سودآوری بانک‌ها را از میان می‌برد و باعث افزایش تورم می‌شود.

تورم یعنی چه؟

تورم عبارت است از اندازه گیری نرخ افزایش قیمت کالاها و خدمات در یک اقتصاد. در صورتی که تورم اتفاق بیفتد، منجر به افزایش قیمت برای وسایل ضروری همانند غذا می شود و می تواند تأثیر منفی بر روی جامعه داشته باشد. در این مطلب به بررسی دلایل تورم می‌پردازیم.

تورم تقریبا در تمامی محصولات یا خدمات می‌تواند اتفاق بیفتد که شامل مخارج مورد نیاز، مانند: خانه، غذا، مراقبت بهداشتی، تجهیزات، و همچنین مخارج اختیاری همانند: وسایل آرایشی، اتومبیل‌ها و جواهرات است. در نتیجه شیوع تورم در اقتصاد، انتظار مربوط به تورم بعدی به یک نگرانی غالب در ناخودآگاه مشتریان و تجار تبدیل می‌شود.

بانک های مرکزی اقتصادهای توسعه یافته، همانند فدرال رزرو در ایالات متحده، همواره بر روی تورم نظارت دارند. نرخ تورم مورد هدف فدرال رزرو تقریبا برابر با 2% می باشد و این بانک در صورت افزایش بیش از حد یا خیلی سریع، سیاست های پولی خودش را برای مقابله با تورم اصلاح می کند.

تورم می‌تواند یک موضوع نگران کننده باشد چرا که باعث می شود پولی که امروز پس انداز می شود، در آینده ارزش کمتری داشته باشد. تورم منجر به کاهش قدرت خرید می شود و حتی می تواند در توانایی بازنشستگی و تامین حقوق بازنشستگان تاثیرگذار باشد. برای مثال در صورتیکه سرمایه گذار در نتیجه سرمایه گذاری در سهام و اوراق قرضه 5% سود کسب کند، ولی نرخ تورم 3% باشد، سرمایه گذار در واقع فقط 2% سود کسب می کند. در ادامه عوامل مبنایی تأثیرگذار بر روی تورم مورد بحث قرار می گیرد.

چه عواملی منجر به ایجاد تورم می شود؟

عوامل مختلفی هستند که می توانند منجر به افزایش قیمت ها یا ایجاد تورم در اقتصاد شوند. معمولا تورم در نتیجه افزایش هزینه محصولات یا افزایش در تقاضای محصولات یا خدمات به وجود می آید.

شاخص قیمت عمده فروشی چیست؟

شاخصی است که تغییرات بوجود آمده در قیمت کالاها را پیش ‌از ورود به مرحله خرده‌فروشی می‌سنجد. این شاخص به کالاهای به فروش رسیده در مقیاس کلان، اشاره می‌کند. این کالاها بجای معامله بین مشتریان نهایی، بین کسب‌و‌کارها بفروش می‌رسند. WPI نیز نشان‌دهنده میانگین تغییرات قیمتی کالاهاست و آن‌را به عنوان شاخصی از Inflation کلی در اقتصاد در نظر می‌گیرند. در سال ۱۹۷۸ میلادی، ایالات متحده آمریکا تصمیم گرفت که به جای WPI از شاخص PPI استفاده کند زیرا در آن به صورت جزئی‌تری به تغییرات قیمت توجه می‌شد.

شاخص قیمت تولیدکننده چیست؟

این شاخص، در واقع به گروهی از شاخص‌ها اشاره می‌کند که میانگین متحرک در قیمت فروش را محاسبه و ارائه می‌کنند. PPI هزینه‌ها را از دید صنایع تولیدکننده محصولات بررسی می‌کند. سازمان محاسبه‌کننده شاخص قیمت تولید‌کننده داده‌های PPI را به ۳ دسته صنعت، کالا و «تقاضای نهایی بر پایه کالا و تقاضای واسطه‌ای بر پایه کالا» (Commodity-Based Final Demand-Intermediate Demand)  یا (FD-ID) تقسیم می‌کند. همچنین، PPI به عنوان ابزاری برای تنظیم قیمت در توافق‌نامه‌های بلندمدت قیمت‌گذاری بکار می‌‌رود.

بیشتر بخوانید: شاخص VIX چیست؟ و چگونه از آن استفاده کنم؟

شناخت تورم برای چه کسانی سودمند است؟

تورم (Inflation) برای کسانی مفید است که واحد پولی خود را به دارایی تبدیل کرده‌اند. برای مثال کسانی که به خریداری املاک، خوردرو، بورس یا بازارهای مالی و…. پرداخته‌اند کمترین میزان آسیب را از افزایش قیمت‌ها متحمل می‌شوند. افرادی که پول خود را به صورت نقد نگهداری می‌کنند و نقدینگی اموال آن‌ها بالاست بیشترین ضرر را از تورم و افزایش قیمت‌ها می‌بینند زیرا ارزش منابع مالی آن‌ها کاهش می‌یابد. افرادی که آشنایی با تورم ندارند و پول خود را در بانک نگهداری کرده اند. افرادی که علاقه به سرمایه گذاری در بازار های پر سود دارند اما اطلاعی ندارند.

نظر شما درباره ی آینده تورم کشورمان ایران چیست؟

در بخش دیدگاه ها با آکادمی بیتریوم همراه باشید.