با دپارتمان اقتصاد آکادمی بیتریوم از بازارهای سود ساز ایران مطلع باشید، همچنین از فرصت های ناب سرمایه گذاری بهره مند شوید. در قسمت اول از مقاله قرارداد های آتی سکه به تعریف بورس کال، قرارداد آتی سکه و حتی دلیل اینکه چرا آتی سکه یکی از پرطرفدارترین بازار بین بازارهای بورس دنیا و ویژگی و مشخصات و تفاوت بازار نقدی و بازار آتی پرداختیم. پس اگر قسمت اول را مطالعه نکردید برگردید به قسمت اول سپس این قسمت را مطالعه کنید. چرا که می تواند بازاری برای افراد با ریسک پایین تر باشند اگر شما در دپارتمان روانشناسی آکادمی بیتریوم تست خودشناسی را داده باشید و علاقه به معامله گری داشته باشید و متوجه شوید ریسک پذیر نیستید می توانید با دپارتمان اقتصاد آکادمی بیتریوم همراه باشید تا با این بازارها آشنا شوید و از سود بازارها جا نمانید. پس تا انتهای قسمت دوم این مقاله همراه آکادمی بیتریوم باشید تا متوجه حداکثر حجم هر سفارش، کارمزد قرارداد آتی، نماد معاملاتی، معاملات آتی سکه شویم.
قسمت اول مقاله قرارداد های آتی سکه
اما اینجا قصد داریم قبل از اینکه به این موضوعات بپردازیم در رابطه با اندازه قرارداد آتی سکه صحبت کنیم.
اندازه قرارداد آتی
تمامی ویژگی های مورد نظر یک قرارداد آتی در قالب مستندی به نام مشخصات قرارداد آتی توسط بورس کالا به اطلاع عموم می‌رسد.یکی از ویژگی‌های اصلی یک قرارداد آتی، اندازه هر قرارداد است.
در قراردادهای آتی سکه، اندازه هر قرارداد توسط بورس تعیین می‌شود و سرمایه‌گذاران صرفاً می‌توانند مضرب‌های صحیحی از این مقدار را مورد معامله قرار دهند. در حال حاضر، اندازه قراردادهای آتی سکه طلا در بورس کالا، ۱۰ عدد سکه طلای تمام بهار آزادی طرح امام خمینی( ضرب سال ۱۳۸۶) است.
به عبارتی سرمایه‌گذاران طی انجام خرید و یا فروش یک قرارداد آتی سکه، ۱۰ سکه طلای تمام بهار خریداری نموده و یا به فروش می‌رسانند.باتوجه به اینکه هر قرارداد شامل ۱۰ سکه است، بنابراین اگر یک سرمایه‌گذار قصد خرید یا فروش ۵۰ سکه طلا را در معاملات آتی سکه داشته باشد، می‌بایست ۵ قرارداد آتی سکه طلا خرید کرده یا به فروش برساند.
حداقل تغییر قیمت سفارشات (tick price)
در وارد کردن قیمت سفارشات، در سامانه معاملات آتی سکه با یک محدودیت روبرو هستیم. به این صورت که قیمت‌های وارد شده به سیستم باید حتما مضربی از ۵۰۰ تومان (معادل ۵,۰۰۰ ریال) باشد، یعنی تغییر قیمت‌ها در آتی باید ۵۰۰ تومان به ۵۰۰ تومان انجام شود.
به عنوان مثال معامله‌گری که قصد وارد کردن سفارشی با قیمت ۱۱,۲۵۷,۴۴۰ ریال داشته است، ناچار است سفارش خود را بر روی یکی از قیمت های ۱۱,۲۵۵,۰۰۰ و یا ۱۱,۲۶۰,۰۰۰ قرار دهد.
حداقل قیمت تغییر سفارش در بازارهای مختلف متفاوت است و با توجه به شرایط بازار تعیین می‌گردد.
در سال های اولیه راه اندازی قرارداد آتی سکه، حداقل تغییر قیمت سفارش در بازار آتی ۱۰۰ تومان تعیین شده بوده اما این مقدار از شهریور ۱۳۹۱ توسط بورس کالا به ۵۰۰ تومان تغییر یافت.
سقف موقعیت تعهدی باز
بر اساس دستورالعمل اجرایی معاملات آتی اتخاذ موقعیت‌های تعهدی باز با محدودیت‌هایی روبروست، به این معنی که یک مشتری مجاز نیست بیش از حد معینی که توسط هیئت پذیرش تعیین می‌شود موقعیت تعهدی اخذ کند.
سقف موقعیت های تعهدی باز هر مشتری با توجه به شرایط بازار تعیین می‌شود و از ابتدای راه اندازی بازار آتی تا کنون این سقف چندین بار تغییر کرده است.
مزیت اصلی قراردادن سقف موقعیت تعهدی این است که یک مشتری با پول زیاد نمی‌تواند بر قیمت‌ها تاثیر عمده‌ای داشته باشد، و یا اینکه به‌نحوی با قیمت‌ها بازی کند.
هر چه تعداد فعالین بازار بیشتر شود، امکان اینکه یک نفر بتواند در قیمت‌ها تاثیر عمده‌ای داشته باشد، کمتر می‌شود و به تبع آن بورس می‌تواند سقف موجود را افزایش دهد.
مفهوم سررسید در بازار قراردادهای آتی
سررسید در بازار آتی ، عبارت است از آخرین روز معاملاتی که در مشخصات قرارداد آتی به منظور تعیین تکلیف قرارداد (بسته شدن قرارداد یا تحویل آن) اعلام می شود.
تاریخ سررسید قراردادهای آتی بر روی یک کالا به صورت استاندارد و مشخص توسط بورس تعیین می‌شود و فقط برای سررسیدهای معینی که تعیین شده، امکان انجام معاملات آتی وجود دارد. ماه‌های سررسید قرارداد آتی سکه طلا شامل اردیبهشت، تیر، شهریور، آبان، دی و اسفند است. لازم به ذکر است که در گذشته سررسید قرارداد آتی سکه در تمام ماه‌های سال برقرار بود.
نکته حائز اهیمت آن است که طبق ضوابط بورس کالای ایران برای بازگشایی هر نماد معاملاتی باید حداقل ۳ روزکاری قبل از تاریخ نخستین روز معاملاتی آن از طریق سایت رسمی بورس کالای ایران اطلاع رسانی صورت پذیرد. زمان گشایش هر سررسید ۸ ماه زودتر از تاریخ سررسید آن است.
طبق اعلام بورس کالا معاملات آتی سکه در ۵ سررسید فعال انجام می‌پذیرد که قبل از آن تنها ۴ سررسید هم زمان قابل معامله بودند.
نماد معاملاتی
هر سررسید با یک نماد مشخص در تابلو معاملات نمایش داده می شود. هر نماد معاملاتی متشکل از نام کالا، ماه و سال قرارداد است و تمامی نمادهای معاملاتی بایستی به تصویب هیئت پذیرش رسیده باشند .
نمادهای معاملاتی قراردادهای آتی سکه طلا براساس سال و ماه قرارداد نامیده می‌شوند که بر این اساس هر نماد معاملاتی به صورت GCMMYY است و در آن GC مخفف سکه طلا (Gold Coins)، MM علامت اختصاری ماه قرارداد که به صورت حروف نمایش داده می‌شود و YY سال قرارداد است.
حداکثر حجم هر سفارش
یکی از مشخصات قراردادهای آتی سکه حداکثر حجم هر سفارش است که در واقع نوعی محدودیت برای سفارش‌گذاری است. محدودیت حجم سفارش در تمامی بازارهای مالی وجود دارد که این محدودیت ها معمولا تابع عواملی چون عمق بازار و نوع نوسانات است. در بازارهای کم عمق معمولاً سعی می‌کنند حداکثر حجم سفارش را طوری در نظر گیرند که امکان معامله برای همه فراهم باشد. برای مثال اگر سفارش ۱۰۰ قراردادی ممکن شود، یک نفر می‌تواند با یک سفارش کل بازار را خریده (فروخته) و مجال معامله به دیگران داده نمی‌شود.
طبق مشخصات قرارداد آتی پذیرفته شده در بورس کالای ایران، حداکثر حجم هر سفارش ۱۰ قرارداد است و سفارش با حجم بیشتر از ۱۰ قرارداد به یکباره در سیستم معاملاتی ثبت نمی‌شود. به عنوان مثال برای گذاشتن ۱۰۰ قرارداد، امکان ثبت یکباره تمامی ۱۰۰قرارداد وجود ندارد و برای ثبت آن باید ۱۰ سفارش ۱۰ تایی یا ۲۰ سفارش ۵ تایی و یا… در سیستم قرار داد.
لازم به ذکر است این محدودیت جزو قوانین بازار بوده و در سامانه آنلاین و سفارشات تلفنی در این مورد تفاوتی وجود ندارد.
حد نوسان قیمت روزانه، صف خرید و صف فروش در معاملات آتی
بازه قیمتی معاملات روزانه در قراردادهای آتی محدود به (۵%±) قیمت تسویه روز معاملاتی قبل است و امکان ثبت سفارش با قیمتی بالاتر و پایین تر از این بازه وجود ندارد. مثلا در صورتی که قیمت تسویه روز قبل ۱۰,۳۸۲,۵۰۰ ریال باشد، بالاترین و پایین‌ترین قیمت در روز معاملاتی جاری به این روش محاسبه می‌شود:
بالاترین قیمت ۱۰,۹۰۱,۶۲۵ = (۱۰,۳۸۲,۵۰۰* ۵%) + ۱۰,۳۸۲,۵۰۰
پایین‌ترین قیمت ۹,۸۶۳,۳۷۵ = (۱۰,۳۸۲,۵۰۰* ۵%) – ۱۰,۳۸۲,۵۰۰
با توجه به اینکه حداقل تغییر قیمت هر سفارش ۵۰۰ تومان (۵,۰۰۰ ریال) است، این اعداد را باید گرد کنیم. همیشه بالاترین قیمت را به پایین گرد می کنیم و پایین ترین قیمت را به بالا تا قیمت در محدوده ۵ درصدی قرارگیرد. با این توضیحات، بالاترین و پایین ترین قیمت به ترتیب ۱۰,۹۰۰,۰۰۰ و ۹,۸۶۵,۰۰۰ ریال می‌شود. در صورتی که فروشندگان انتظار قیمتی بیشتر ازاین بازه را داشته باشند هیچ سفارش فروشی در سیستم ثبت نمی‌کنند، چرا که می‌توانند در قیمت‌های بالاتر معامله خود را انجام دهند و به فروش با قیمت‌های بازه مجاز راضی نمی‌شوند.
در این شرایط به اصطلاح گفته می‌شود که بازار صف خرید است. این شرایط به ضرر دارندگان موقعیت تعهدی فروش و به سود دارندگان موقعیت تعهدی خرید می‌شود. بالعکس در شرایط کاهشی و انتظار ریزش بیشتر بازار و تمایل خریداران به خرید در قیمت‌های پایین‌تر سفارش خریدی در سیستم ثبت نمی‌شود و در این شرایط با صف فروش مواجه می‌شویم که به ضرر دارندگان موقعیت تعهدی خرید و سود دارندگان موقعیت تعهدی فروش است.
کارمزد اتخاذ هر قرارداد تعهدی خرید یا فروش در معاملات آتی شامل موارد زیر است:
- کارمزد کارگزار ۱۶۰۰ تومان
- کارمزد شرکت بورس کالا ۱۰۰۰ تومان
- حق نظارت سازمان بورس و اوراق بهادار ۴۰۰ تومان
- جمع کارمزد هر قرارداد تعهدی خرید یا فروش ۳۰۰۰ تومان
- بنابراین، کارمزد هر خرید و فروش مجموعا برابر با ۶۰۰۰ تومان خواهد بود.
با انجام معامله طی جلسه معاملاتی، هیچگونه کارمزد و یا سود و زیانی به حساب شما اعمال نمی شود. شما با موجودی کافی می‌توانید طی جلسه معاملاتی صرف نظر از سود یا زیان و کارمزد به تعداد نامحدود در طول آن جلسه معاملاتی اقدام به اتخاذ موقعیت و بستن آن کنید بدون آنکه موجودی شما در طول آن جلسه معاملاتی تغییر کند. اما بلافاصله پس از پایان بازار و انجام عملیات تسویه، کلیه کارمزدهای معاملات آن روز به علاوه سود و زیانی که در معاملات آن روز کسب کرده اید، به حساب شما منظور خواهد شد. بنابراین مقدار سود و زیان و کارمزد معاملات شما در پایان جلسه معاملاتی و به محض اعلام قیمت تسویه روزانه به حساب شما اعمال خواهد شد.
جمع بندی
پس قرارداد آتی، توافق نامه‌ای مبنی بر خرید و فروش یک دارایی در زمان معین در آینده و باقیمت مشخص است. به عبارت دیگر در بازار آتی، خرید و فروش دارایی پایه قرارداد براساس توافق نامه‌ای که به قرارداد استاندارد تبدیل شده است، صورت می‌گیرد که در آن به دارایی با مشخصات خاصی اشاره می‌شود. در بازارهای آتی الزامی نیست که کالا یا دارایی به طور فیزیکی رد و بدل شود و برخلاف بازارهای نقدی، انتقال مالکیت فوری دارایی مطرح نمی‌شود. بنابراین در این بازارها بدون در نظر گرفتن این که فرد مالک دارایی باشد یا نباشد، قراردادها قابل خرید و فروش هستند. برخلاف بازارهای نقد که پشتوانه آن تحویل دارایی است، بازارهای معاملات آتی مبتنی بر تسویه نقدی است و یکی از اهداف آن، خرید و فروش دارایی در آینده است.
حتما ادامه این موضوع را در قسمت بعدی هم مطالعه کنید و با دوستان و آشنایان خود به اشتراک بگذارید.
